Chăm sóc sức khỏe tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu các biến chứng cho người bệnh. Ngoài việc tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ, cách chăm sóc hiệu quả người bệnh tại nhà là mối quan tâm hàng đầu của người thân.
Dưới đây là những phương pháp cần thiết để thực hiện:
1. Lựa chọn không gian ở và tư thế nằm phù hợp:
Người bệnh cần được chăm sóc trong một không gian yên tĩnh, thoáng mát vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông để giúp họ nghỉ ngơi tốt hơn. Đặc biệt, các tư thế nằm và ngồi đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn:
- Tư thế nửa nằm, nửa ngồi: thích hợp cho bệnh nhân có vấn đề về hô hấp như suyễn, viêm phổi, bệnh tim.
- Tư thế nằm ngửa: phù hợp cho người bệnh sau khi ngất, choáng, hoặc bị bại liệt.
- Tư thế nằm sấp: dành cho bệnh nhân có vấn đề về đường tiêu hóa hoặc tổn thương ở vùng lưng.
2. Chế độ dinh dưỡng khoa học và an toàn
Đảm bảo chế độ ăn uống vệ sinh và giàu dinh dưỡng là cực kỳ quan trọng. Việc lựa chọn thực phẩm dễ tiêu hóa và giàu chất dinh dưỡng phù hợp với từng loại bệnh sẽ giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn:
Đối với những bệnh nhân có yêu cầu đặc biệt như tiểu đường, viêm loét dạ dày-tá tràng, bệnh tim mạch hãy tuân thủ theo hướng dẫn chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt của bác sĩ.
Một chế độ ăn uống phù hợp là một trong những yếu tố tiên quyết đến khả năng bình phục của bệnh nhân. Thông thường bệnh nhân chăm sóc tại nhà đa phần là đã tương đối tỉnh táo, cho nên phương pháp cho ăn qua đường miệng hoặc ống thông được dùng nhiều nhất.
Đối với người lớn, cần cung cấp khoảng 2 lít nước mỗi ngày (bao gồm cả nước uống và nước từ thực phẩm), đặc biệt là khi bệnh nhân bị sốt cao, sốt liên tục, hoặc tiêu chảy cần uống đủ nước. Trong trường hợp mất nước, uống oresol hoặc nước gạo rang là lựa chọn tốt nhất. Để khuyến khích bệnh nhân tiêu thụ đầy đủ dinh dưỡng, nên cho ăn nhiều bữa nhỏ và uống từng ngụm nhỏ nước, thường xuyên thay đổi bữa ăn để giảm thiểu cảm giác chán ăn. Chế độ dinh dưỡng nên bao gồm các món cháo đặc, súp với trứng, đậu, thịt, cá, v.v. để đảm bảo bệnh nhân ăn được nhiều lần và đủ lượng.
3. Chăm sóc và vệ sinh cá nhân
Bảo đảm vệ sinh cá nhân là rất quan trọng để giảm nguy cơ lây nhiễm vi sinh vật cho người bệnh. Khi không đeo khẩu trang, người chăm sóc nên đeo khẩu trang y tế hoặc sử dụng khăn che miệng, mũi khi chăm sóc bệnh nhân. Rửa tay kỹ bằng xà phòng kháng khuẩn sau mỗi lần tiếp xúc với người bệnh để ngăn chặn sự lây lan cho người khác.
Hướng dẫn vệ sinh răng miệng cho người bệnh nên thực hiện ngay sau 30 phút sau khi ăn đồ ngọt. Tránh ăn đồ ngọt giữa các bữa ăn, thường xuyên làm sạch răng bằng nước, đánh răng và sử dụng chỉ răng. Gội đầu ít nhất 1 lần mỗi tuần, tránh gội đầu quá lâu và khi người bệnh đang rét, lạnh, sốt hoặc mệt. Khi tắm rửa cho người bệnh, cần tránh những nơi có gió lùa và lau khô ngay sau khi tắm.
Khuyến khích người bệnh đi lại và vận động nhẹ nhàng. Nếu người bệnh quá mệt để tự xoay người hoặc bị liệt không thể tự xoay trở, cần massage thường xuyên và thay đổi tư thế để tránh việc bị loét ở các vùng như mông, vai. Thường xuyên xoay vị trí người bệnh cũng giúp phòng ngừa viêm phổi, một vấn đề thường gặp đối với người bệnh phải nằm liệt giường lâu ngày.
4. Ghi chép và kiểm tra dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân
Để đảm bảo an toàn và phản ứng kịp thời, việc kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân là vô cùng quan trọng nhằm kịp thời có các biện pháp xử lý chính xác, xác định tình trạng của bệnh nhân đang biến chuyển tốt, xấu hay bình thường, gồm:
– Kiểm tra thân nhiệt, sử dụng nhiệt kế và có thể đo nhiệt độ tại các vùng như nách, trán, hậu môn.
– Đếm nhịp thở.
– Đo huyết áp: huyết áp của người bình thường là dưới 120 mmHg. Huyết áp cao là trên 140mmHg, huyết áp thấp là dưới 90mmHg.
Trong quá trình chăm sóc, nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu xấu nào như bệnh nhân từ chối ăn uống, mê sảng, nôn mửa, ho ra máu, hay đi ngoài bất thường, bạn nên ngay lập tức chuyển người bệnh tới cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời.
